Maria Bagrationi (VII. Mikhail ve III. Nikephoros'un Eşi)

Birisi Anadolu'da diğeri Balkan Yarımadasında olmak üzere hemen hemen aynı zamanda Bizans askeri aristokrasisi temsilcilerinden ikisi ayaklandı. 1072 yılındaki Slav isyanını bastırmış olan Nikephoros Bryennios devletin Avrupa arazisinde bulunan Bizans askeri aristokrasinin en itibarlı mümessiliydi. 1077 kasım ayı başında mukabil imparator sıfatıyla doğum şehri olan Edirne'ye giderek buradan, Bizans başşehrinin surları önüne kadar ilerleyen bir orduyu yola çıkardı. Anatolikon themasının strategosu olup manidar bir şekilde ailesinin menşeini Phokas'lara bağlayan Nikephoros Botaneiates Anadolu asalet sınıfının tipik bir temsilcisiydi. 7 Ocak 1078'de kendisini imparator ilan ettirerek Sultan Alpaslan'ın kuzenlerinden birisi olan Süleyman'ın yardımını sağladıktan sonra, o da İstanbul üzerine yürüdü. O zaman hüküm süren büyük karışıklıklara rağmen üstünlük Anadolu'da kaldı: Nikephoros Botaneiates Avrupa'daki rakibi ve adaşından önce davrandı. Nikephoritzes'in hoşa gitmeyen idaresi sonucu gücünü arttırmış bulunan İstanbul'daki hükumete muhalif parti bütün ümitlerini Anadolu'lu kumandana bağlamıştı. Botaneiates 1078 martında ordusuyla İznik'e henüz girmişti ki İstanbul'da kilisenin de büyük ölçüde katılmasıyla bir isyan patlak verdi. VII. Mikhail tacını terk ederek Studios manastırına çekilmek zorunda kaldı. İmparatorluğa Nikephoros Botaneiates'i çağrıldı. Botaneiates 24 Mart'ta İstanbul'a girerek aynı gün patriğin eliyle taçlandırıldı. Dukas ailesi ile bağlantı kurmak ve Bizans'taki meşruiyet duygularını tatmin etmek gayesiyle selefinin zevcesi imparatoriçe Maria ile kocasının henüz hayatta bulunmasına rağmen evlendi.

Askeri aristokrasinin imparatorluk tacını kazanmaya çalışan bütün temsilcileri içinde Aleksios Komnenos sadece en büyük kumandan değil, aynı zamanda amcası Isaakios Komnenos ile bedbaht Romanos Diyojen'e de üstün vasıfta gerçek politikacıydı. Zemini gerek ordu içinde ve gerekse başşehirde uzak görüşlü bir akıllılık ve büyük bir diplomatik meharetle kendisi için hazırlamayı ve aynı zamanda mukabil partiyle de anlaşmayı başardı. Caesar Ioannes'in torunu Malazgirt haini Andronikos'un kızı Irene Dukas ile evliydi. İmparatoriçe Maria, imparatorluk tacını elde edeceğini hala ümit ettiği küçük oğlu Konstantinos Dukas'ın koruyucu meleği olarak onu görmekteydi.

(Georg Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, çev. Fikret Işıltan, Ankara, s.322-323)

Foto Linki