Üsküp Muharebesi (1004)

Ancak II. Basileios'un Anadolu'dan dönerek 1001 yılında tekrar Balkanlarda görünmesiyledir ki, uzun uzadıya üzerinde çalışılmış bir plana göre bizzat imparator tarafından yönetilerek düşmanın can damarını kesen büyük Bizans mukabil taarruzu başladı. II. Basileios önce Serdika bölgesine doğru ilerleyerek bu civardaki müstahkem mevkileri eline geçirdi. Böylelikle Samuel'in Tuna kenarındaki eski Bulgar arazisi ile bağlantısı kesilmiş ve bir zamanlar Bulgar başşehirleri olan Pliska ve Büyük-Preslav ile Küçük Preslav imparatorluk kumandanlarınca işgal olunmuştu. II. Basileios bundan sonra Makedonya'ya girdi; Berrhoia teslim oldu, Servia hücumla zaptedildi ve böylece kuzey Yunanistan yolu açılmış oldu. Teselya'da Bizans hakimiyeti süratle yeniden kuruldu, II. Basileios yeniden Makedonya'da görünerek şiddetli bir mücadeleden sonra çok müstahkem Voden şehrini zapt etti. Onun bunu izleyen darbesi ise önemli Tuna müstahkem mevkii Vidin'e indi; imparator, Samuel'in onu hedefinden uzaklaştırmak üzere yaptığı cüratkarane manevraya- Edirne'nin zaptı ve yağması- aldanmadan, 8 aylık bir kuşatmadan sonra bu şehri işgal etti. İmparator Vidin'den cebri yürüyüşle güneye yöneldi. Vardar suyu kenarında, Üsküp'ten uzak olmayan bir yerde Samuel'in ordusu üzerinde kesin bir zafer kazandı. Bunun üzerine Üsküp kapılarını ona açtı. (1004) Bir taraftan Üsküp'ün, diğer taraftan Vidin'in ele geçirilmesiyle Samuel'in çekirdek arazisi kıskaç altına alınmış oluyordu. Dört yıldan beri durup dinlenmeden yapılan ve Bizans'ın zaferden zafere koştuğu mücadeleden sonra düşman, toprağının yarısından fazlasını kaybetmiş bulunuyordu. II. Basileios ancak bu anda savaşa bir ara vermeyi kararlaştırarak kışlamak üzere Filibe üzerinden İstanbul'a geri döndü.

(Georg Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, çev. Fikret Işıltan, Ankara, s.285-286-287)