Tarasios (Ekümenik Patrik)

 IV. Leon'un zamansız ölümü (8 Eylül 780) oğlu VI. Konstantinos'u 10 yaşında taht sahibi kıldı. Niyabeti, tahtı resmi olarak da küçük yaştaki oğluyla bölüşen imparatoriçe Irene üzerine aldı. "Caesar" Nikephoros lehine yeniden bir ayaklama olduysa da enerjik imparatoriçe bu suikast teşebbüsünü süratle bastırarak mütevvefa kocasının kardeşlerini rahip olmaya zorladı. Devlet işlerine Irene tarafından el konulması ile tasvirlere ibadetin ihyası tahakkuk etmiş oluyordu. 

Ancak IV. Leon zamanında patrikliğe yükseltilmiş bulunan Pavlos'un istifası sağlandıktan sonra 784 yılı sonunda hükümetin planları açıklandı. Irene bütün ahaliyi Magnaura sarayında toplamak suretiyle yeni patriğin tayinine bir halk seçimi şekli verdi. Seçimi bu zamana kadar imparatoriçenin sekreteri münevver ve iyi bir teoloji tahsili görmüş açık siyasi görüşlü bir kimse olan Tarasios kazandı. Tarasios 25 Aralık 784'te patrik olarak takdis edildikten sonra, 754 yılındaki tasvir kırıcı sinod'un kararlarını red ve tasvirlere ibadeti yeniden ihya etmek üzere yeni bir ekümenik konsil için hazırlıklara başladı. Bizans hükümeti, bu değişiklikten memnun kalıp konsile mümessiller gönderen Roma ve doğu patriklikleriyle müzakerelere girişti. 

31 Temmuz 786'da konsil İstanbul'da Havariyun kilisesinde toplandı. Fakat müzakereler başlar başlamaz konsilin hazırlanmasında Irine ve Tarasios'un gösterdiklerinden çok daha fazla dikkat sarf edilmesini gerektiren bir olay meydana geldi. V. Konstantinos'un vermiş olduğu emirleri hatırlayan başşehrin muhafız alaylarına mensup askerler kılıçlarını şakırdatarak kiliseye dalıp, toplanan psikoposlardan bir kısmının memnuniyet avazeleri arasında konsili dağıtıverdiler.

(Georg Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, çev. Fikret Işıltan, Ankara, s.164-165)

İmparator, bundan pek az sonra 795 ocak ayında, bu tarihten 7 yıl önce annesinin arzusu ile evlenmek zorunda kalmış olduğu güzel Paphlagonia'lı Maria'yı kovup metresi, Bizans saraylısı Theodote ile evlenmek, onu "augusta" sıfatıyla taçlandırmak ve düğün merasimini de, alışılmamış derecede büyük bir ihtişamla icra ettirmek suretiyle, ortodoks partisini de tamamıyla aleyhine çevirdi. VI. Konstantinos'un bütün kilise kurallarına aykırı olan bu hareketi ortodoks çevrelerde en büyük bir kızgınlık doğurmuştu. Bu zani imparatora karşı, Sakkudion manastırının meşhur baş rahibi Platon ve onun daha da ünlü yeğeni Theodoros tarafından sevk ve idare edilen radikal keşişler partisi, "zelotlar" pek büyük bir şiddetle harekete geçtiler. İmparator cesur "zelot" reislerini sürgüne gönderdi; fakat mesele bununla hiç de bitmiş olmuyordu. Bu, meşhur olmuş adıyla zina mücadelesi Bizanslıları daha uzun bir müddet meşgul edecek ve ağır sonuçlar doğacaktı. Önce "zelotlar" partisi ile patrik Tarasios arasındaki ihtilafın şiddetlenmesine sebep oldu; çünkü "zelotlar" patriğin zani imparatora karşı takındığı dalkavukça tutumu beğenmemekte olup, duydukları kızgınlıkla, onun kilise içinde işbirliği yapmaktan istinkaf edecek kadar ileri gittiler.

(Georg Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, çev. Fikret Işıltan, Ankara, s.167-168)

Foto Linki