Staurakios (Hadım)

VI. Konstantinos artık idareyi eline alabilecek bir yaşa ulaşmış olduğu halde haris imparatoriçe iktidarı elinden çıkarmayı arzu etmemekteydi. Genç imparator, üzerinde baskı yapan otoriter vesayete isyan ediyor ve bu suretle annesi ile müşaviri hadım Stavrakios'a karşı, giderek sertleşen bir anlaşmazlık havasına giriyordu. Şiddetli bir tasvir kırıcı olan Mikhail Lakhanodrakon, VI. Konstantinos'un en yakın adamlarından birisi olmuştu. Bununla beraber enerjik imparatoriçe 790'da hazırlanan bir suikasti patlak vermeden bastırmaya muvaffak olunca şimdiye kadar sadece fiilen mevcut olan üstün durumunu artık resmen de meşru hale getirebilecek kadar kuvvetli olduğunu sandı. Ordudan, hükümdarlığı kendisine nakil ve onu birinci sırada, VI. Konstantinos'u ise kendisinin müşterek hükümdarı olarak ikinci sırada zikreden bir yemin talep etti. Artık Avrupa eyaletleri birliklerinden ibaret olan başşehir garnizonu hiç itirazda bulunmadan istenilen yemini etti; buna mukabil Irene'nin teşebbüsü, tasvir taraftarı imparatoriçeye pek mütemayil bulunmayan Armeniakon theması birliklerinde kuvvetli bir mukavemetle karşılaştı. Diğer Anadolu themalarını da saran ve ordunun hanedanın hukuku namına harekete geçerek sadece hüküm sürme hırslısı imparatoriçenin arzusunu reddetmekle kalmayıp VI. Konstantinos'u tek başına hükümdar ilan etmesiyle sonuçlanan bir mukabil hareket vuku buldu (ekim 790).

Irene'nin idare metotları daha az başarılı oldu. Sarayda, imparatoriçenin iki müşaviri olan hadım Stavrakios ve Aetios'un icrasında birbirleriyle yarış ettikleri ağır bir entrika havası hakim bulunuyordu. Ahalinin gittikçe azalan sempatisini muhafaza edebilmek için imparatoriçe, devlet bütçesinin ihtiyaçlarını hiç düşünmeden, en geniş ölçüde vergi bağışlarında bulunmaktaydı. İstanbul ahalisinin ödemekle yükümlü bulunduğu ve gerçekten çok yüksek olduğu anlaşılan şehir vergisi kaldırıldı. Fakat Bizans kudretinin ana temelini teşkil eden Bizans devleti maliyesi bu sehavet neticesinde büyük bir sarsıntı geçirdi.

(Georg Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, çev. Fikret Işıltan, Ankara, s.166-167-169)