Lord Earl Elgin (Thomas Bruce)

Aslında Avrupalılar modern Yunanistan’ı hayallerinde seviyorlardı, yani toprağını, dilini, eski eserlerini fakat insanlarını değil. İngiliz gezginler Yunanlıları eğitim seviyesi yüksek zengin İngiliz asilzadeleri gibi hayal etmişlerdi. Yunanseverler için Yunanlılar birer fanteziydi yoksa klasik eğitim almış idealistlerin, şairlerin, romantiklerin radikal politikacıların düşündüğü gibi değildi. XIX. yüzyıldaki Yunanlıların, hayal edilen ve adeta kutsiyet yüklenen antik Yunanlılar ile hiçbir alakası olmadığı gibi onların iyi huylarına ve kahramanlıklarına da kesinlikle sahip değildiler. Aslında Yunanlılar binlerce yıl içinde Romalılar, Arnavutlar, Gotlar, Venedikliler ve Slavlar ile karışmış olduklarından ortada saf bir Yunan ırkı da yoktu. Avrupalı kendi kültürünün temeli olarak Yunanlıları görürken, XIX. yüzyılda Yunanlı için bunun hiç bir anlamı yoktu. Yunanlılar, Hristiyan Bizans ile gurur duyarken öncesindeki pagan çağına, Antik Yunan’a karşı ilgi göstermiyorlar hatta o çağı yok sayıyorlardı. İsyan sırasında Antik Yunan’a ait olan heykeller ve sütunlar kırılmış ve etrafta dağınık bir şekilde dururdu. Bu eserlerin Yunanlılar için isyan yıllarında bir taş parçasından başka bir değeri yoktu. Lord Elgin Akropolis’in sütunlarını 1807’de Londra’ya getirdiğinde Yunanlılar tarafından protesto edilmemiş ama Avrupalı romantikler tarafından çok sert bir şekilde eleştirilmişti.

Lord Earl Elgin, 1799 yılında İstanbul’a İngiliz elçisi olarak atandı. Lord Elgin İstanbul’a geldiğinde 33 yaşında idi. Lord Elgin Napolyon zaferlerinden sonra Osmanlı Sultanından Akropolis’teki heykellerin ve sütunların birer kopyasını yapmak için özel bir ferman aldı. Fakat Elgin bu eserleri İngiltere’ye kaçırdı. Antik Yunan’a ait bu eserlerin Londra’ya getirilmesi başta İngiltere’dekiler olmak üzere bütün Avrupa’nın Yunan hayranları için heyecanlandırıcı bir olay oldu. 

(Hasan Demirhan, İngiltere'nin Balkan Politikası ve Yunanistan, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013, Edirne, s. 234)

Foto Linki