Mustafa Reşid Paşa

Kirkor Ağaton 1825 tarihinde İstanbul Hasköy'de doğmuştur. Öğrenimini Hasköy Nersesyan Okulu'nda sürdürürken göstermiş olduğu başarı, hayırsever sarraf Mıgırdiç Amira Cezayirliyan'ın dikkatini çeker. İpek fabrikaları sahibi olan Cezayirliyan başarılı Ermeni öğrencileri ziraat ve ipekçilik üzerine eğitim almaları için bursla ünlü Paris Grignon Okulu'na gönderiyordu. Bu okuldan başarı ile mezun olan Kirkor, Türkçe, Ermenice, Fransızca ve İtalyanca dillerindeki hakimiyeti ile de dikkat çekmişti. Amira Cezayirliyan'ın aracılığı ile sadrazam Reşit Paşa tarafından kabul edildi. Ve sadrazam tarafından “Osmanlı'nın gelecekte ziraat konusundaki büyük adamı” olarak Fransa kral Louis Philip'e takdim edildi.

(Hanriet Topuzyan Basoğlu, Agos, 9 Haziran 2022)

----------------------------------

Rum pratisyenler şöhretlerini, formasyonlarını Avrupa'da yapmış olmalarına borçludurlar. 19.yüzyılın ikinci yarısında kamu otoriteleri ve uzmanlar Batılı tedavi yöntemlerinin üstünlüğünden şüphe duymaz. Salgın hastalıklarla mücadelenin çok yoğun olduğu 1830'lardan başlayarak devlet Avrupa sağlık normlarına göz diker. Paris, Viyana, Pisa, Padova ya da Hippokrates'in sanatının başka önemli merkezlerinden birinden diploma alanlar güven ve saygı uyandırır.

Stefanos Karatheodoris eğitim için dışarı giden ilk isimlerden biridir. 1850'lerde Pera'da çalışan pratisyenlerin en yaşlısıdır. 1789'da Edirne'de doğmuş 20 yaşında İtalya'ya gitmiş ve 10 yıl orada yaşamıştır. Livorno ve Pisa'da 10 yıl okuduktan sonra 1819'da 30 yaşında Pisa Üniversitesi'nden hekimlik diplomasını alır. 10 yıl o dönemde Avrupa'da tıp öğrenimini için gerekli ortalama süredir. Spiridon Mavrogenis 1835-1843 arasında Viyana kültürünün keyfini çıkarmıştır. Aleksandros Schinas 1831-1841 arasında Montpeiller ve Lyon'da yaşamış ve jinekoloji uzmanı olmuştur. Osmanlı tıbbının bir başka önemli figürü Serantis Arkigenis de (1809-1873) yaklaşık 10 yıl Avrupa'da kalmıştır. O da Karatheodoris gibi Trakyalıdır, maddi olanakları sınırlı yetim bir çocuk olduğundan 1838-1848 arasında Paris'te Bab-ı ali konsolosu Reşit Paşa'dan yardım görmüştür. Reşit Paşa mesleğini Osmanlı Devleti sınırları içinde icra etmesi koşuluyla ona burs vermiştir. Arkigenis temel eğitimini Paris'te almıştır. Ayrıca dönemin diğer Osmanlı öğrencileri gibi birçok Avrupa ülkesinden geçmiştir: Belçika, Almanya, Avusturya, İtalya.

(Meropi Anastassiadou-XIX.Yüzyıl İstanbul'unda Rumlar s.208-209)

Foto Linki