Ioannis Kapodistrias

Filiki Eterya’nın kurucuları derneğin başkanının kim olduğunu gizli tutarak bu konuda esrarengiz bir hava estiriyorlardı. Başkanın açıklanmamasına rağmen onun büyük bir zat olduğu izlenimi yaygındı. Üyelerin birçoğu başkanın, Çar I. Alexandr veya onun dışişleri bakanlığını yapan Kapodistrias olduğuna inanmaktaydı.

Filiki Eterya büyük idealler ile kurulmuş olan bir dernek idi. Dernek bu ideallerine ulaşabilmek için büyük bir askerî ve malî yardım ile güçlü ve etkili bir lidere ihtiyaç duyuyordu. Bu ihtiyaçlar göz önüne alındığında lider olarak ilk akla gelen isim Ioannis Kapodistrias idi. Kapodistrias Korfu’da doğmuş, Napolyon Savaşları sırasında Yunan Adaları’ndaki Rus idaresinde görev almıştı. 1809 yılında Rus hizmetine girdikten sonra bürokrasinin basamaklarını çok hızlı bir şekilde çıkarak Çar’ın güvenini kazanmıştı. Aslen Yunanlı olan Kapodistrias, Rusya’nın dışişleri bakanlığını yürütüyordu. 1817 yılında S.t Petersburg’a gelen ve Filiki Eterya’nın bir üyesi olan Nikoloas Galatis kendisine cemiyetin başkanlığını teklif etti. Ancak Kapodistrias bu teklifi Rus Çarı’nın özel hizmetinde bulunduğunu söyleyerek reddetti. Aslında Kapodistrias Filiki Eterya’nın ideolojik uygulamalarını desteklemiyordu. Kapodistrias Yunanlıların ahlaki bakımdan ve eğitim yönünden güçlenmesini istiyordu. Politik olarak bağımsızlığa hazır olmadan silahlı bir isyan hareketinin Yunanlılar için çok feci sonuçlar doğuracağını iddia ediyordu. Ayrıca Çar Alexandr’ın Avrupa’da Napolyon sonrası kurulan denge siyasetine destek verdiğini, bu yüzden Filiki Eterya tarafından yapılacak herhangi bir ayaklanmanın Rusya ve diğer devletler tarafından desteklenmeyeceğini düşünüyordu.

Kapodistrias’ın 1817 yılında Filiki Eterya üyelerinin liderlik teklifini reddetmesine rağmen cemiyet üyeleri 1820 yılında tekrar kendisine gelerek aynı teklifi yinelediler. Kapodistrias’ın düşünceleri hala değişmemişti ancak bu sefer Kapodistrias; onlara, Filiki Eterya liderliği için Rus ordusunda general ve Çar’ın emir subaylarından biri olan Aleksandr İpsilantis’i önerdi. 

(Hasan Demirhan, İngiltere'nin Balkan Politikası ve Yunanistan, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013, Edirne, s. 103-104-105)

İpsilantis isyanı başlattığında Rus Çarı Aleksandr; Laibach’da müttefikleriyle, İtalya Yarımadası’nda ve İspanya’da başlayan isyanlar için ne gibi tedbirler alınabileceğini tartışıyordu. Burada Çar’ın Avrupa’daki düzeni koruma düşüncesi, Avusturya Başbakanı Metternich’in görüşleriyle daha da güçlenmişti. Eğer Çar Aleksandr İpsilanti’ye destek verirse 1814-1815 yılları arasında Avrupa’da kurulan kırılgan muhafazakâr düzeni ölümcül bir biçimde zayıflatacak, merkezi Fransa’da olan düzen karşıtı, devrimci güçlerin bir kere daha kıtayı silip süpürmesine izin verecekti. Bu yüzden Çar bu yardım talebine destek vermedi. Çarın o dönemdeki Rum asıllı Dışişleri Bakanı Kapodistrias bu durumdan çok üzgündü.

(Hasan Demirhan, İngiltere'nin Balkan Politikası ve Yunanistan, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013, Edirne, s. 131)

Yunan isyanında isyancıların politikalarına, 1824-1825 yıllarında üç farklı eğilim buna bağlı olarak 3 parti yön veriyordu. Bu partiler milliyetçilikten ve bölgeselcilikten uzaktı. Bu gruplardan ilki Kapodistrias’ın başını çektiği ve 6-7 önemli politikacının dâhil olduğu Rus partisi idi. Bu parti 1822 öncesinde bazı yerel liderlerin desteğini almakla beraber; 1822 yılından sonra isyancıların Rusya’dan umutlarını kesmeleri üzerine gücünü kaybetti. Kapodistrias’ın başını çektiği Rus Partisi’nin gücünü kaybetmesi üzerine onun yerini Fransız Partisi aldı.

1826 yılında St. Petersburg Konferansı ile Avrupa’nın büyük güçlerinin işe karışması, içerideki yerel liderler üzerinde etkili oldu ve bu liderler kendi aralarında anlaşma yoluna gittiler. Church ve Cochrane isimli iki İngiliz komutan 1827 yılında Mora’ya gelerek, Yunan ordusunda görev aldılar. Bu iki İngiliz komutanın çabaları ile 24 Mart 1827 tarihinde Damala’da yapılan konferansta Kapodistrias Yunan hükümetinin başkanı seçildi. 

(Hasan Demirhan, İngiltere'nin Balkan Politikası ve Yunanistan, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013, Edirne, s. 193)

Foto Linki