Nikolay Pavloviç İgnatyev
Yıl 1875'dir... Tahtta Sultan Abdülâziz vardır, Mahmud Nedim Paşa da sadrazamdır... O devirde paşaların her biri arkalarına birer Avrupa devletini almış, iktidar için birbirlerini yiyip durmaktadırlar... Nedim Paşa Rusya'dan desteklidir ve halk arasındaki adı ‘‘Nedimof’’tur... Tarih kitaplarına bakarsanız, o güne kadar onun kadar kötü bir sadrazam gelmemiştir; hele rüşvet ve yolsuzlukta eşi-benzeri yoktur... Meselâ Ruslar'dan rüşvet alacağı zaman Kırım'dan bir inek sürüsü istemiş, gelen sürüyü Ege adalarından birindeki çiftliğine yollamış, çiftlikte yapılan peynirlerin bir kısmını da saray kadınlarına dağıtmıştır...
Devlet, berbat haldedir... Ekonomi çökmüştür ve Babıali mali sıkıntının devasını o günlerde de şimdilerdeki gibi iç borçlanmada bulmakta, yüksek faizli hisse senedi çıkarmaktadır... Paşaların tamamı borsada oynamaktadır ve hisse senetlerine Fransızca'dan bozma bir de isim takılmıştır: ‘‘Konsolid’’...
1875 Ağustos'unda, konsolid faizleri ödenecektir ama hazinede beş kuruş yoktur... Nedim Paşa, meseleyi akıl hocası olan Rus Elçisi İgnatiyef'e açar ve ‘‘faizleri yarıya düşür’’ der elçi...
... Ertesi sabah kararın açıklanmasıyla sadrazam, sonraların ‘‘hürriyet kahramanı’’ Midhat Paşa ve tabii Rus elçisi İgnatiyef binlerce altın kazanmış; sadrazamın sözüne güvenenler ve en başta Maliye Nazırı Yusuf Paşa batmış, ocaklar sönmüştür...
Bu faiz dalaveresi, diplomatik bir skandala döner... İngiliz elçisi Stratford Canning soluğu sarayda, Sultan Abdülâziz'in huzurunda alır ve ‘‘Nedim Paşa hemen gitmeli!’’ diye dayatır padişaha... Canning de kaybedenlerdir... Varını-yoğunu konsolidlere yatırmış, Rus meslekdaşı İgnatiyef köşeyi dönerken kendisi bir anda batıvermiştir...
Yorumlar
Yorum Gönder